Sabit Kalfagil
Sabit Kalfagil'e Saygı
1970’lerin sonundan itibaren Türkiye Fotoğrafının kilometre taşlarından biri haline dönüşen Sabit Kalfagil aynı zamanda fotoğraf eğitmeni de yetiştirdiği çoğu fotoğraf eğitimcisinin de hocası olarak ''Hocaların Hocası'' haline dönüşmüş nadir insanlardan biridir. Hatta çoğu zaman eğitimciliğinin sanatının önüne geçtiğini söyleyebiliriz. Öyle ki Sabit Kalfagil'in fotoğraf eğitiminde uyguladığı yöntemler uzun yıllar boyunca Türkiye’deki fotoğraf eğitiminde standart bir uygulamaya dönüşmüştür.
Mimarlık mesleğinin getirdiği titizlik ve teknik konulara hakimiyetin üzerinde yükselen fotoğrafçı kimliğiyle birlikte 60’lar dan itibaren ve yaşadığı dönemde kameranın teknik olanaklarını en iyi bilen, kullanan ve bu konuda en iyi eğitim veren kişilerin başında gelmiştir. Bütün fotografik üretiminde teknik olanakların mükemmellik derecesinde bir hakimiyet ve titizlik gözlemlenebilmektedir. Gerek yazdığı kitaplarda gerekse çektiği fotoğraflarda ve verdiği eğitimlerde Modernist- pozitivist geleneğin ve paradigmanın ısrarlı bir savunucusu ve uygulayıcısı olan Kalfagil İstanbul-2 albümünün önsözünde fotoğraf anlayışını şöyle özetlemektedir:
''Ben, evrendeki her şeyin bir işleve göre biçimlendiğine inanırım. Bizim sonuçta biçim olarak gördüğümüz, bir işlevselliğin sonucudur. Modernist görüş işlevselliği ve rasyonelliği benimser. Baştan beri fotoğrafa yüklenen işlev belge olmaktır. Yarım yüzyılı aşkın bir süredir fotoğraf çekiyorum. Hiçbir fotoğrafıma isim vermedim. Yer ismi vermedim ve tarih atmadım. Belki başlangıçta buna gerek de duymadım. Şimdi artık kimi fotoğraflarımın ne tarihlerini hatta bazen ne de yerlerini anımsamıyorum. Hal böyle iken eski fotoğraflarım bir kitaba basılırken yanına çekildiği tarihi ve çekim anılarımı yazmam istendiğinde tepki gösteriyorum. Fotoğrafın işlevini önde tutan biri için çelişik görünen bu tavrın sanırım bir açıklaması var.''
Fotoğraf yaklaşımı genel olarak klasik ve didaktik estetik ve optik kurallara sıkı sıkıya bağlı olsa da kimi zaman soyut bir estetiğe ulaşan Sabit Kalfagil fotoğrafı ışık ve kompozisyon konularındaki yaklaşımı ile Türkiye fotoğrafının bir dönemine damgasını vurmayı başarmış bir bakış olarak fotoğraf tarihimizde önemli bir yer işgal etmiş ve halen gündemimizde kalma başarısını göstermektedir.
Fotoistanbul bu yıl kaybettiğimiz Sabit Kalfagil’in az görülmüş karelerinden oluşan seçkiyi fotoğrafseverlerle paylaşarak ustaya saygı duruşunda bulunuyor.
Özgeçmiş:
1934 yılında Elazığ'da doğdu. Konya Lisesi'ni ve İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ni bitirdi. 1963’de İstanbul Belediyesi’nde görev aldı. 1988 yılına kadar sırasıyla İstanbul İmar Müdürlüğü, Belediye Başkanı Danışmanlığı ve Fatih Belediye Başkan Yardımcılığı yaptı.
Fotoğrafa 1960 yılında başladı. Başlangıçta mimarlık ve arkeoloji eserlerinin belgelenmesi biçiminde süren çalışmaları, giderek Anadolu insanı, doğası ve kültürüne tanıklık etme misyonuna dönüştü. Pek çok Anadolu gezisi yaptı. Bu gezilerde çektiği fotoğraflar birçok ulusal ve uluslararası, kişisel ve karma sergilerde yer aldı, yarışmalarda ödüllendirildi.
Kalfagil, bugüne kadar birçok fotoğraf yarışmasında jüri üyeliği yaptı, kişisel sergiler açtı ve karma sergilerde yer aldı. Çok sayıda fotoğraf gösterisi hazırladı ve bunları yurtiçi ve yurtdışı etkinliklerde izleyicilere sundu. Birçok fotoğrafı Turizm Bakanlığı yayınlarında ve Türkiye afişlerinde yer aldı. Ulusal ve uluslararası sempozyum- açıkoturum ve konferanslara katıldı, bildiriler sundu.
Sabit Kalfagil, 1978'de Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü'nün kurucuları arasında yer aldı. 1988’de “Fotoğraflarla Türk Mimari Eserleri” adlı teziyle Sanatta Yeterlik programını bitirdi. 1989'da Doçent oldu ve Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü'nde Belgesel Fotoğraf Sanat Dalı Başkanlğı görevinde bulundu. 1998’de Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü'ne Profesör olarak atandı. 1998-2001 yılları arasında bu bölümde Ana Sanat Dalı Başkanlığı yaptı.
Türk fotoğrafına yazdıklarıyla da önemli katkıda bulunan Sabit Kalfagil’in, 1977-1981 yılları arasında Yeni Fotoğraf Dergisi’nde, 1990’da REFO Fotoğraf Sanatı Dergisi’nde ve 1996’dan günümüze dek kesintisiz olarak Fotoğraf Dergisi’nde makaleleri yayınlanmıştır. Bu yazılara ek olarak Kalfagil’in yayımlanmış fotoğraf kitapları ve albümleri de bulunmaktadır.
Sabit Kalfagil, 2012 yılında Türkiye’de fotoğraf sanatına yaptığı katkılar nedeniyle Kültür Bakanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü’ne layık görüldü. 2017 yılında aramızdan ayrıldı.
